Sommige van jullie weten dat ik enorm fan ben van het werk van Brené Brown, de onderzoeker uit Houston die haar onderzoek richt op menselijk emoties en gedrag. Deze week pakte ik haar nieuwe boek op, ‘Atlas of the heart’ en al bij hoofdstuk 1, had ze me weer te pakken. Ze sprak in haar boek over het verschil tussen overstuur en gestresst zijn. Ze verwoordde wat ik in mijn trainingen gebruik en gaf mij daar ook weer verdieping in.
Iedereen kent waarschijnlijk het verschil tussen die twee, maar weet je ook wat je moet doen, als het je overkomt? Of als het je collega overkomt?
Ongeveer tien jaar geleden is mij op het werk iets gebeurd dat ik nog steeds als ultiem voorbeeld gebruik voor mijn trainingen, als het gaat over volledig overweldigd zijn.
Ik had een patiënt op de bank liggen met ondraaglijke hoofdpijnen. Ik kende deze man nu al een paar maanden, dus we waren al een tijdje bezig met de behandeling. Op dat moment was ik bezig met de littekens op zijn hoofd los te maken. Op eens begint hij te vertellen over hoe hij aan die littekens was gekomen. Het bijzondere van dit vertellen was, dat het leek alsof hij het tegen zichzelf vertelde en niet tegen mij. Hij was gemarteld in de gevangenis van zijn geboorteland toen hij als politiek gevaarlijk was betiteld door de toenmalige leiders van het land. Hij vertelde tot in detail, wat de bewakers hadden gedaan en hoe hij dan weer terug in zijn cel gegooid werd. Hoe zijn medegevangen zijn leven meerdere malen redden door hem te verzorgen enz. Ik was sprakeloos aan het werk! Ik hoorde alles aan en ondertussen masseerde ik zijn hoofd.
Nu moet je weten dat ik mijzelf enorm getraind heb in al die jaren dat ik werk, om me af te sluiten van de heftigheden van de patiënten. Ik was dus echt goed getraind, praktiseerde dat iedere werkdag (soms zelfs op niet werkdagen) en kon dus heel veel horen zonder zelf helemaal van slag te zijn. Maar dit verhaal ramde letterlijk door al mijn muren heen. Volledig van slag, overweldigd en overstuur kwam ik de behandelkamer uit.
Ik wist: “ik kan nu niet doorwerken, ik moest iets doen”. Ik vertelde de secretaresse dat ze tegen mijn volgende patiënt moest zeggen dat ik 5 tot 10 minuten uitgelopen was. Dook de administratie ruimte in, zakte op de grond en begon heel hard te huilen. Na ongeveer 4 minuten werd ik weer rustig, droogde mijn tranen. Vertelde de hevig geschrokken mensen van de administratie die me aan stonden te staren dat het goed met me ging, maar dat dit er even uit moest, liep naar de wc, waste mijn gezicht en ging naar mijn volgende patiënt.
Dit verhaal is mijn typisch voorbeeld van volledig overweldigd zijn. Ik wist dat ik mijn volgende patiënt niet kon behandelen, want alle emoties, gedachten en gevoelens waren nog bij de man met de hoofdpijn.
Als je zo overweldigd bent, moet je stoppen, direct! Gaan lopen, huilen, even alleen zijn, schreeuwen, het verhaal vertellen aan een ander. Maar dat moet eerst! De eerste lading moet eraf, anders kun je niet meer geconcentreerd verder werken, een volgende patiënt niet meer volledig dienen.
Daarnaast moet zoiets ook echt uit je systeem, zo snel mogelijk, voordat je het opslaat en er een pantser omheen bouwt waar je later last van krijgt.
Ik ben niet geneigd vaak het woordje moeten te gebruiken, zeker niet naar mijn patiënten, maar hier doe ik het wel. Dit is van groot belang, dat dit niet jouw trauma wordt.
Gestresst zijn is anders, dat is voortdurende druk, achter de feiten aan lopen. Het gevoel hebben dat je te kort komt op alle vlakken. Niet meer toe komen aan pauze. Waardoor je jezelf volledig voorbij loopt. Zo’n dag (of soms zo’n periode) van stress hebben we ook allemaal wel eens. Wat je dan nodig hebt is de vraag stellen aan een collega; “kun je wat voor me overnemen, want ik krijg het niet rond”. Zijn je collega’s net zo druk, dan rond je samen af en ga je erna ontspannen.
Het grote verschil is dus meteen handelen, bij volledig overstuur zijn of het kan even wachten bij gestresst zijn, al is er wel hulp nodig op korte termijn, zeker als de stress te lang aanhoudt!
In de zorg, komen beide veelvuldig voor! Bespreken jullie dit met elkaar in je team? Wie is jouw collega tegen wie je durft te zeggen, ik moet NU naar de wc, mw Huppeldepup wacht op je, zonder je te verantwoorden gewoon omdat je nu stoom af moet blazen. Hoe lossen jullie in het team stressmomenten of stressvolle tijden op? Rent iedereen maar door als een kip zonder kop, of hebben jullie codes die het mogelijk maken om hulp te vragen aan elkaar, hulp te bieden aan elkaar en om even, al is het voor 4 minuten te verdwijnen zodat je daarna weer verder kan?
Ik ben heel benieuwd hoe jullie dit doen op je werk, Wil je mij dat laten weten?
Mocht je ooit merken dat je het verschil niet meer weet tussen gestrest zijn en overweldigd of heb je moeite deze te verwerken neem dan contact met me op voor een vrijblijvend gesprek, waarin ik je meteen al wat tips kan meegeven.