Ik huilde aan het bed van mijn patiënt!
“Ik stond aan het bed bij een meneer die al weken op de afdeling ligt. Ik had even tijd tijdens mijn late dienst en de man begon toen ik zijn infuus verwisselde te vertellen over zijn kleindochter. Zijn verhaal was ongelofelijk treurig en het raakte me zo, ik weet niet eens waarom maar het gebeurde, dat ik ineens voelde dat er een traan over mijn wang liep. Zo maar, aan het bed van die man.” Dit vertelde deze week een fantastische en moedige cliënte me.
En toen vroeg ze me: “in hoeverre mag ik me laten raken als ik bij het bed sta van een patiënt?”
Wat een mooie en waardevolle vraag! Voordat ik antwoord gaf, stelde ik eerst een aantal wedervragen, ik vroeg haar: “Wat heb je gedaan toen dit gebeurde? Heeft de man het gemerkt? Zei jij iets erover? Heb je het besproken met je collega’s? En hoe zouden jouw collega’s dit, denk je, oplossen?”
Ze vertelde dat ze snel haar hoofd naar het infuus had gedraaid, net deed alsof ze nog wat aan het nakijken was en even diep slikte, zodat ze nog netjes, zonder trilling in haar stem kon zeggen dat ze verder moest naar de volgende patiënt. Ze gaf aan dat ze niet wist of de man het gemerkt had. En ze had het niet met de collega’s besproken, in de late dienst zijn er minder collega’s gaf ze aan.
Allereerst is er geen goede manier of duidelijke regel over hoe hiermee om te gaan. Ik denk dat er een paar zaken heel belangrijk zijn in hoe ermee om te gaan. Zaken die over jezelf gaan en zaken die over de patiënt gaan.
De zaken die over jezelf gaan zijn: ben jij tevreden met je reactie? Hiermee bedoel ik, past de reactie bij jou? Ik herken zelf deze reactie van mijn cliënte ook, maar ik heb gemerkt in de 20 jaar dat ik met patiënten werk, dat het mij beter past te benoemen wat er met me gebeurd. Ik ga er namelijk altijd vanuit (soms onterecht) dat de ander aanvoelt wat er gebeurd. Ik zeg bijvoorbeeld meestal, als ik heel erg geraakt ben; Wat een heftig verhaal, het is mij niet overkomen, maar zoals u het verteld raakt het ook mij. Ik kan me voorstellen dat het u en uw gezin ook zeer diep geraakt heeft. Of verdriet heeft gedaan.
Deze reactie past zoals gezegd bij mij. Wat ik hiermee doe is benoemen wat het mij doet, hiermee geef ik mezelf de ruimte. Erkennen dat het verhaal van de ander voor hem heftig is, zodat hij zich gezien en gehoord voelt. Ik probeer altijd bij de ander te eindigen, want uiteindelijk is het waar dit vak omdraait, dat je er kan zijn voor een ander. Hoe doe jij dit?
Kun je de emotie die het verhaal opgeroepen heeft snel weer laten gaan, zodat je er geen last van hebt? Kun jij als je wegloopt van de patiënt jouw emotionele lading, in dit geval een verdrietig gevoel weer laten wegvloeien? Op een goede manier bedoel ik dan. En dat betekent dat je het niet wegstopt in jezelf en er een dikke muur omheen bouwt maar het naar jezelf toe erkent en voelt in je lijf en weer loslaat. Dus eigenlijk is hier de vraag kun jij goed loslaten?
Als jij dit goed kunt, kun je als het ware met een schone lei beginnen bij de volgende patiënt. Deze verdient immers ook jouw volledige aandacht.
De zaken die over de ander gaan. Hoe gaat het met de patiënt na zijn of haar verhaal?
Het belangrijkste voor de patiënt is, dat het oké is met hem of haar. Dat betekent niet dat hij niet geëmotioneerd mag zijn. Dat betekent dat hij niet volledig overstuur is. Noch door zijn eigen verhaal noch door jouw reactie op het verhaal.
Voelt de patiënt zich gezien en gehoord?
Je wilt een patiënt altijd achterlaten met dat hij/zij zich gehoord en gezien voelt. Je hoeft het niet eens te zijn, je hoeft er niets bij te voelen of juist wel, maar laat in ieder geval merken dat wat hij vertelde gehoord is.
Tot slot en dit is meteen ook mijn oproep aan jullie:
Op de vraag of mijn cliënte het besproken had met haar collega’s zei ze:” er waren er niet zo veel in de late dienst” Dat was niet het antwoord op mijn vraag. Ik vroeg dus door hierover en ze vertelde dat ze die avond dienst had met iemand met wie ze niet zo veel op had. Dat kan altijd, niet iedereen kan je beste collega zijn. Maar vroeg ik haar, “heb je dit de volgende dag besproken” “Nee, dat doen we niet zo op de afdeling” gaf ze aan.
Dit vind ik zo jammer, soms vergeten we in dit prachtige zorgvak dat we allemaal mensen zijn, met gevoelens en emoties. Waarom wordt dit niet besproken? Mag dit niet? Zijn we bang geworden van de emoties van onszelf of de emoties van anderen (wat dat doet met onze emoties)?
Ga dit bespreken, leer van elkaar, maak elkaar weer menselijk. Niet alleen als het om onze eigen zaken gaat maar ook professioneel.
Willen jullie mij laten weten, want ik ben erg benieuwd hoe vaak het besproken wordt, hoe jullie dit doen, of juist niet doen?
Wil je hierover sparren? Of wil je meer weten over hoe je beter kan loslaten? Neem dan contact met me op voor een gratis gesprek, waarbij je al wat tips krijgt hoe je dit kunt doen. Dit kan via esterjanssen@delichaamstolk.nl